Жаңалықтар

TCIP апатты тәуекелдерден мемлекеттік міндетті сақтандыру бағдарламасы қалай жұмыс істейді 

6 ақпанда таңертең ертемен Түркияның оңтүстігі мен Сирияның солтүстігіндегі аймақтардан бірқатар жойқын жер сілкіністері туралы көптеген хабарламалар келе бастады. Зардап шеккендердің саны қазірдің өзінде 4 мыңға жақындады және өсіп келеді, жараланғандар саны 20 мыңнан асты. Сейсмикалық қызметтер жиырмадан астам күшті дүмпулерді тіркеді, ең күшті магнитудасы 7,8 болды.  

Борис Уманов, «Евразия» сақтандыру компаниясының басқарма төрағасы, компанияның Түркиядағы 20 жылдық жұмысы туралы әңгімелейді.
Алдын ала мәліметтер бойынша, мыңдаған үй құрылыстары қатты зардап шекті немесе қирады, ал эпицентрге жақын елді мекендерде бүтін ғимараттар қалған жоқ. Бұл 1939 жылдан бергі ең күшті жер сілкінісі, ол кезде Түркияның солтүстік-шығысындағы Эрзинджан қаласында болған, оның күші 8,1 балл болған еді. 

Қираған үйлердің барлығы дерлік TCIP (Turkish Catastrophe Insurance Pool) апатты тәуекелдерден мемлекеттік міндетті сақтандыру бағдарламасы аясында сақтандырылған. Ұлттық бағдарлама 1999 жылы Измит қаласын қиратқан Мармара провинциясындағы қорқынышты жер сілкінісінен кейін Түркияда қабылданып, іске қосылған еді.  

«Евразия» сақтандыру компаниясы да жыл сайын дерлік TCIP бағдарламасына қатысады. Осы бағдарлама іске қосылған күннен бастап 22 жыл ішінде Түркияда қуаттылығы әртүрлі 1056 жер сілкінісі болды, онда 96 мыңнан астам үй шаруашылығына төлемдер жүзеге асырылды.                                              

Міне 20 жылдан астам уақыт бойы Түркияның барлық үй иелері міндетті түрде үйінің жағдайына, мөлшеріне және жасына байланысты тұрақты сақтандыру жарналарын төлеп келеді. Олардың орташа мөлшері жылына шамамен $15 құрайды, бұл әбден мүмкін. Бұл ақшаға Түркияның бүкіл тұрғын үй қорын бүкіл әлем бойынша қайта сақтандырушылардан сақтандыру және қайта сақтандыру жүзеге асырылады.  

Қайтыс болған адамдарды өмірге қайтаруға болмайды, бірақ аман қалғандар қандай да бір жолмен және бір жерде өмір сүруі керек. TCIP бағдарламасы аясында зардап шеккен және қираған үйлердің иелері 34 мың долларға дейін Сақтандыру төлемдеріне сене алады, бұл қандай да бір тұрғын үйді қалпына келтіруге немесе сатып алуға жеткілікті болуы тиіс.

Менің бағалауым бойынша, жер сілкінісінен сақтандырылған мүлікке келтірілген залал сомасының  68% сенімгерлік ықтималдылықпен 1,5 млрд доллардан асады. Бұл ақшаны Түркия үкіметі емес, әлемнің түкпір-түкпіріндегі сақтандыру компаниялары төлейді, соның ішінде біз де төлейміз. Осы қайта сақтандыру шарты бойынша «Евразия» сақтандыру компаниясының жауапкершілік лимиті $18 млн құрайды. Біз зиянның мөлшері туралы әлі ешқандай құжат алған жоқпыз, бірақ осындай қиын сәтте Түркия халқына қолдау көрсетуге дайынбыз.

Қазақстанның оңтүстік астанасының тарихы қаланы түбіне дейін қиратқан екі жойқын жер сілкінісін басынан өткізді. Сонымен қатар, сейсмикалық қауіпті аймақта Шымкент, Тараз, Қызылорда, Семей және Өскемен орналасқан – барлығы аумағының 40%. Ең жоғары деңгейде жиырма жылдан астам уақыт бойы Қазақстанда да осындай міндетті сақтандыру бағдарламасын құру талқыланып келеді. Егер Түркияда және басқа елдерде жер сілкінісі болса, онда олардың азаматтарында, ең жоқ дегенде, қираған тұрғын үй үшін өтемақы алу мүмкіндігі бар. Мүмкін, өмір үй тапсырмасын сұрап үлгергенге дейін, әңгімеден бизнеске көшетін уақыт келген шығар.